Zmarł w wieku 85 lat

Artysta Günter Brus zmarł w wieku 85 lat

Günter Brus w swoim Bruseum, które zostało otwarte w Grazu w 2011 roku.(Bild: Universalmuseum Joanneum/C. Nestroy)

Do granic możliwości i daleko poza nie - tak brzmiało życiowe motto Güntera Brusa. Urodzony 27 września 1938 r. w Ardning, światowej klasy styryjski artysta zmarł w sobotę w wieku 85 lat. Tym samym zamknął cały rozdział w historii sztuki.

Wszystko zaczęło się w bardzo klasyczny sposób. Günter Brus był utalentowanym rysownikiem, co zaprowadziło go do Szkoły Sztuki Użytkowej w Grazu. Doskonały dyplom umożliwił mu uczęszczanie do Akademii Sztuk Stosowanych w Wiedniu. Tam po raz pierwszy zobaczył dzieła austriackiego wczesnego ekspresjonizmu, które wywarły na nim silne wrażenie. I coś w nim wyzwoliło: chęć zerwania z klasycznym malarstwem tablicowym i tworzenia dzieł, które krzyczą, tupią i syczą. Brus oderwał się od malarstwa, przeszedł do wydarzeń towarzyszących tworzeniu obrazu i w ten sposób założył sztukę ciała, która miała mieć realny wpływ w kolejnych latach.

Wraz z podobnie myślącymi ludźmi ukształtował akcjonizm w krzyk przeciwko społeczeństwu wciąż zdominowanemu przez byłych nazistów. Brus był jednym z jego najbardziej radykalnych przedstawicieli. 7 czerwca 1968 r. przeprowadził jedną ze swoich analiz ciała w sali wykładowej nr 1 na Uniwersytecie Wiedeńskim w ramach wydarzenia "Sztuka i rewolucja".

Słynny "Wiedeński spacer" z okresu akcjonizmu.(Bild: Bruseum)

Wybucha skandal i artysta zostaje skazany na maksymalną karę sześciu miesięcy "ścisłego aresztu". Wraz z żoną Anną i dwuletnią córką Dianą ucieka do Berlina, gdzie niektórzy akcjoniści założyli już enklawę. Swoją ostatnią akcję zorganizował tam w 1970 roku. Podczas "męki" osiągnął poziom samookaleczenia, który można eskalować tylko do śmierci.

Nie tylko z miłości do rodziny Brus zakończył tę autodestrukcyjną działalność i zwrócił się ku zupełnie innej formie ekspresji. W połączeniu rysunków i tekstów stworzył gatunek "poezji obrazkowej", w której oba elementy mają równą wartość. W ten sposób powstały tysiące arkuszy, zestawionych w cykle, ale także jako pasjanse. Znajdował też czas na projektowanie scenografii i kostiumów.

Prace wystawiane w Europie, Australii i USA
Jego siłą była nie tylko bujna wyobraźnia i niekończący się duch walki i sprzeczności, ale także umiejętność współpracy z innymi artystami. Jego prace były pokazywane na niezliczonych wystawach w Europie, Australii i USA, w tym na Biennale w Wenecji i kilkakrotnie na documenta w Kassel w Niemczech. I oczywiście w jego Bruseum w Neue Galerie w Grazu, muzeum otwartym w 2011 roku i upamiętniającym go za życia.

I oczywiście, niegdyś ostracyzowany artysta stopniowo zaczął otrzymywać nagrody, w tym Wielką Austriacką Nagrodę Państwową w dziedzinie Sztuk Pięknych w 1996 r., Nagrodę Oskara Kokoschki w 2004 r. i Wielką Złotą Odznakę Honorową Prowincji Styrii z Gwiazdą w 2013 roku.

Pomimo poważnych problemów zdrowotnych Brus pracował do końca, a nawet stworzył zaskakujące późne dzieło. Wraz z jego śmiercią odszedł artysta, który wniósł znaczący wkład w austriacką historię sztuki. Strata, która pozostawia ogromną lukę.