Wstrząsy w Finlandii

Były premier Stubb wygrywa wybory prezydenckie

Alexander Stubb obiecuje: "Z politycznego punktu widzenia nie będzie żadnych stosunków z rosyjskim prezydentem ani rosyjskim przywództwem politycznym, dopóki nie zakończą wojny na Ukrainie".(Bild: APA/AFP/Lehtikuva/Emmi Korhonen)

Fińska prezydentura pozostaje w rękach konserwatystów. W niedzielnych wyborach prezydenckich były premier Alexander Stubb (55) wygrał z politykiem Zielonych Pekką Haavisto (65). Po podliczeniu prawie wszystkich głosów, Stubb uzyskał 51,7%, a były minister spraw zagranicznych Haavisto 48,3%. Była to jego trzecia porażka - w 2014 i 2019 roku przegrał z Saulim Niinistö. Urzędujący konserwatysta nie mógł startować ponownie.

"Jedyne, o czym mogę teraz myśleć, to wdzięczność. To wielkie zwycięstwo demokracji w Finlandii, jestem niezwykle dumny ze wszystkich Finów, którzy głosowali" - powiedział Stubb w wieczór wyborczy. Haavisto pogratulował mu wcześniej zwycięstwa w wyborach.

Chociaż Stubb otrzymał najwięcej głosów w pierwszej turze 28 stycznia, nie został zdecydowanym zwycięzcą. Sondaże wskazywały go jako zdecydowanego faworyta do drugiej tury, ale jego przewaga zmalała w ostatnich dniach przed głosowaniem. Niemniej jednak nie wystarczyło to do zwycięstwa Haavisto. Niektórzy fińscy wyborcy odrzucili go z powodu jego otwartej homoseksualności.

Stubb obejmie urząd 1 marca. W pierwszej turze głosowania pokonał on już kilka czołowych postaci fińskiej polityki, takich jak prawicowo-populistyczny przewodniczący parlamentu Jussi Halla-aho i były komisarz UE ds. walutowych Olli Rehn.

Pierwsze wybory od czasu przystąpienia Finlandii do NATO
Były to pierwsze wybory od czasu przystąpienia Finlandii do NATO. Urzędujący Niinistö od dawna prowadził dyplomatyczną politykę zagraniczną, szczególnie wobec sąsiedniej Rosji, jak to było w zwyczaju w Finlandii od dziesięcioleci. Ze względu na początkowo dobre stosunki z prezydentem Władimirem Putinem zyskał przydomek "szeptacza Putina". Jednak w odpowiedzi na rosyjską wojnę agresji przeciwko Ukrainie Niinistö wyprowadził swój kraj z tradycyjnego statusu niezaangażowanego i przyłączył do NATO. Jako ówczesny minister spraw zagranicznych, Haavisto odegrał kluczową rolę. Polityk Zielonych podpisał dokument akcesyjny do NATO w kwietniu 2023 roku.

Twarde stanowisko wobec Rosji
Podczas kampanii wyborczej wszyscy kandydaci na przywódców ogłosili twarde stanowisko wobec rządu w Moskwie. Stubb powiedział niedawno w wywiadzie dla agencji prasowej Reuters: "Z politycznego punktu widzenia nie będzie żadnych stosunków z rosyjskim prezydentem ani rosyjskim przywództwem politycznym, dopóki nie zakończą wojny na Ukrainie". 55-latek jest zwolennikiem głębszej integracji z NATO, która mogłaby również obejmować stacjonowanie wojsk sojuszu w Finlandii. Odrzuca jednak przechowywanie broni nuklearnej. Były minister spraw zagranicznych Haavisto był bardziej ostrożny i określił kontyngent NATO w Finlandii jako niepotrzebny.

Głowa państwa w Finlandii ma szersze uprawnienia wykonawcze niż na przykład austriacki prezydent federalny. Na przykład, fiński prezydent zarządza polityką zagraniczną i bezpieczeństwa w ścisłej współpracy z rządem, reprezentuje kraj na spotkaniach NATO i jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych.